هر واحد ایمپلنت چند دندان است؟

وقتی درباره ایمپلنت صحبت می‌کنیم، اغلب دو اصطلاح زیاد شنیده می‌شود: واحد ایمپلنت و تعداد دندانی که قرار است جایگزین شوند. این دو مفهوم در ظاهر شبیه‌اند، اما در عمل کاملاً با هم تفاوت دارند. پرسش اصلی اکثر مراجعین هم همین است: هر واحد ایمپلنت چند دندان را پوشش می‌دهد؟ آیا برای هر دندان باید یک ایمپلنت کاشته شود یا می‌توان چند دندان را با تعداد کمتر ایمپلنت جایگزین کرد؟

پاسخ کوتاه و ساده این است: واحد ایمپلنت به پایه‌ای گفته می‌شود که داخل استخوان قرار می‌گیرد و به تنهایی تنها یک دندان را جایگزین می‌کند. اما در برخی شرایط می‌توان با ترکیب چند ایمپلنت، چندین دندان را به‌صورت یک پل یا پروتز ثابت بازسازی کرد.

در ادامه، ابتدا تفاوت این دو مفهوم را مشخص می‌کنیم و سپس دقیقاً توضیح می‌دهیم که هر واحد ایمپلنت در عمل چند دندان را می‌تواند نگه دارد.

هر واحد ایمپلنت چند دندان را پشتیبانی می‌کند؟

به طور معمول، هر واحد ایمپلنت برای جایگزینی یک دندان طراحی شده است. با این حال، در شرایط خاص و با بررسی دقیق وضعیت استخوان، ممکن است یک ایمپلنت بتواند دو دندان مجاور را نیز پشتیبانی کند. تصمیم‌گیری درباره اینکه یک ایمپلنت چند دندان را نگه دارد، کاملاً وابسته به ارزیابی تخصصی و تصویربرداری دقیق است.

عواملی که بر تعداد دندان‌های پشتیبانی شده توسط هر ایمپلنت تأثیر می‌گذارند:

•  کیفیت و تراکم استخوان فک
  اگر استخوان فک از نظر حجم و تراکم کافی باشد، امکان استفاده از یک ایمپلنت برای نگهداری دو یا حتی چند دندان مجاور وجود دارد. اما در استخوان ضعیف یا تحلیل‌رفته این روش توصیه نمی‌شود.
• موقعیت دندان‌های از دست رفته
  اگر دندان‌های از دست‌رفته کنار هم باشند، می‌توان با استفاده از یک یا دو ایمپلنت، چند دندان را جایگزین کرد. در ناحیه دندان‌های آسیاب به دلیل فشار زیاد، معمولاً نیاز به ایمپلنت‌های جداگانه است.
•  نوع پروتز دندان
  نوع پروتز نهایی (تاج تکی، بریج چند واحدی یا پروتز کامل فک) تعیین‌کننده تعداد ایمپلنت‌های مورد نیاز است و مشخص می‌کند هر پایه چند دندان را می‌تواند نگه دارد.

در اینجا چند نمونه از تعداد ایمپلنت‌های مورد نیاز برای جایگزینی دندان‌های از دست رفته آورده شده است:

• یک دندان: 1 واحد ایمپلنت
• دو دندان مجاور: 1 تا 2 واحد ایمپلنت
• سه دندان مجاور: 2 واحد ایمپلنت
• چهار دندان مجاور: 2 تا 3 واحد ایمپلنت
• تمام دندان‌های فک پایین: 2 تا 6 واحد ایمپلنت
• تمام دندان‌های فک بالا: 6 تا 8 واحد ایمپلنت

واحد ایمپلنت چیست؟

زمانی می دانیم که هر واحد ایمپلنت چند دندان است که معنی واحد ایمپلنت دندان را بدانیم. در علم دندان‌پزشکی به هر دندان یک واحد گفته می شود.

در دندانپزشکی، هر واحد ایمپلنت به معنای یک ایمپلنت دندانی مجزا است. به عبارت دیگر، هر ایمپلنت به طور مستقل در فک جایگذاری می‌شود و وظیفه پشتیبانی از یک دندان مصنوعی را بر عهده دارد.

نکاتی در مورد واحد ایمپلنت:

• هر واحد ایمپلنت از سه بخش اصلی تشکیل شده است: پیچ ایمپلنت، اباتمنت و روکش.
• پیچ ایمپلنت در استخوان فک جایگذاری می‌شود و به عنوان ریشه دندان مصنوعی عمل می‌کند.
• اباتمنت رابطی بین پیچ ایمپلنت و روکش است.
• روکش بخش قابل مشاهده دندان مصنوعی است که از جنس سرامیک یا کامپوزیت ساخته می‌شود.
• تعداد واحدهای ایمپلنت مورد نیاز به عوامل مختلفی مانند تعداد دندان‌های از دست رفته، موقعیت آنها، کیفیت و تراکم استخوان فک و نوع پروتز انتخابی بستگی دارد.

به عنوان مثال:

• برای جایگزینی یک دندان از دست رفته، به یک واحد ایمپلنت نیاز دارید.
• برای جایگزینی دو دندان مجاور، ممکن است به یک یا دو واحد ایمپلنت نیاز داشته باشید.
• برای جایگزینی تمام دندان‌های فک بالا یا پایین، به طور معمول به 6 تا 8 واحد ایمپلنت نیاز دارید.

هر واحد ایمپلنت چند دندان در هر فک است؟

تعداد کاشت ایمپلنت دندان در هر فک متفاوت است. تعداد واحد ایمپلنت دندان در قوس پایین کمتر از فک فوقانی است. علت این امر هم به حجم استخوان برمی گردد.

فک پایین از چگالی استخوان برخوردار است از این رو به هنگام کاشت واحد ایمپلنت کمتری نیز کاشت می شود. چند نمونه از کاشت واحد ایمپلنت شامل موارد زیر است:

• برای جایگزینی یک دندان از دست رفته در فک بالا یا پایین، به یک واحد ایمپلنت نیاز دارید.
• برای جایگزینی دو دندان مجاور در فک بالا یا پایین، ممکن است به یک یا دو واحد ایمپلنت نیاز داشته باشید.
• برای جایگزینی تمام دندان‌های فک پایین، به طور معمول به 2 تا 6 واحد ایمپلنت نیاز دارید.
• برای جایگزینی تمام دندان‌های فک بالا، به طور معمول به 6 تا 8 واحد ایمپلنت نیاز دارید.

شرایط کاشت ایمپلنت در قوس کامل

برای افرادی که دندان های خود را به طور کامل از دست داده اند، میزان کاشت ایمپلنت به چند فاکتور اساسی بستگی دارد:

• بیمار ایمپلنت را برای کدام فک نیاز دارد؟
• مقدار استخوان در فک چقدر است؟
• به هنگام جویدن غذا، سیستم عضلانی بیمار چگونه است؟

شرایط لازم برای کاشت ایمپلنت در قوس کامل عبارتند از:

• سلامت عمومی: فرد باید از نظر سلامتی عمومی در وضعیت مناسبی باشد تا بتواند تحت عمل جراحی کاشت ایمپلنت قرار گیرد.
• کیفیت و تراکم استخوان فک: استخوان فک باید تراکم و حجم کافی برای نگه داشتن ایمپلنت‌ها را داشته باشد. در صورت عدم وجود تراکم کافی، ممکن است پیوند استخوان لازم باشد.
• سلامت دهان و دندان: لثه‌ها باید سالم باشند و عفونت فعال وجود نداشته باشد.
• تعهد به بهداشت دهان و دندان: فرد باید متعهد به رعایت بهداشت دهان و دندان بعد از کاشت ایمپلنت باشد

تعداد واحد ایمپلنت در فک بالا و پایین

تفاوت فک بالا و پایین در هر انسانی وجود دارد. همانگونه که اشاره شد، استخوان فک فوقانی حالتی نرم تر نسبت به فک پایین دارد. همین امر سبب خواهد شد که به هنگام کاشت تعداد واحد ایمپلنت بیشتری استفاده شود.

هر چقدر تعداد واحد ایمپلنت بیشتر باشد از آن سو هزینه ایمپلنت دندان نیز بیشتر خواهد شد.

در فک بالا سینوس های بزرگی قرار دارد که هر کدام شامل فضاهایی پر از هوا در استخوان هستند. به همین دلیل متخصص نمی تواند در جای جای فک بالا، ایمپلنت کاشت کند. هر چقدر که از زمان خالی بودن دندان بگذرد، سینوس ها گسترش پیدا می کند  جای کاشت ایمپلنت دندان را کمتر می کند.

نکته ای که باید فراموش نکنید این است که

بیمارانی که به قوس کامل دندان نیاز دارند بایستی جراحی سینوس را به هیچ عنوان انجام ندهند و تعداد واحد ایمپلنت دندان را در اطراف سینوس کاشت کنند.

حال سوال اینجاست که هر واحد ایمپلنت چند دندان در فک است؟ از نظر علم دندانپزشکی نمی توان 2 یا 3 واحد ایمپلنت را در فک قرار داد.

در شرایطی هم که استخوان نازک باشد و تحمل فشار را نداشته باشد، بایستی 4 الی 8 واحد ایمپلنت را کاشت کرد. در فک پایی که استخوانی متراکم و سخت دارد می توان تعداد واحد ایمپلنت را به حداقل رساند.

فاکتورهای موثر در تعیین تعداد واحدهای ایمپلنت

تعداد واحدهای ایمپلنت مورد نیاز برای هر بیمار بر اساس مجموعه‌ای از عوامل بالینی و پروتزی تعیین می‌شود. مهم‌ترین این عوامل شامل موارد زیر است:

1. تعداد دندان‌های از دست‌رفته
   • در حالت استاندارد، برای جایگزینی هر دندان معمولاً یک واحد ایمپلنت استفاده می‌شود.
   • در برخی موارد مانند از دست رفتن دو دندان مجاور، می‌توان با یک ایمپلنت و یک بریج دو واحدی، هر دو دندان را جایگزین کرد.

2. موقعیت دندان‌های از دست‌رفته
   • اگر دندان‌های از دست رفته کنار هم باشند، امکان استفاده از تعداد کمتر ایمپلنت وجود دارد.
   • اگر دندان‌ها در فواصل مختلف از دست رفته باشند، معمولاً به تعداد بیشتری ایمپلنت نیاز است تا توزیع نیرو به درستی انجام شود.

3. کیفیت و تراکم استخوان فک
   • در استخوان‌های محکم و متراکم، می‌توان ایمپلنت‌های کمتری را برای پشتیبانی چند دندان به کار گرفت.
   • در استخوان‌های ضعیف یا تحلیل‌رفته، ممکن است نیاز به پیوند استخوان باشد و در نهایت تعداد بیشتری ایمپلنت لازم شود تا فشار به‌درستی توزیع گردد.

4. نوع پروتز دندان
   • پروتزهای ثابت مانند بریج یا پروتز کامل ثابت، معمولاً به پایه‌های بیشتری نیاز دارند.
   • پروتزهای متحرک پایه‌دار، بسته به طراحی، می‌توانند با تعداد کمتری ایمپلنت پشتیبانی شوند.

5. نیازها و انتظارات بیمار
   • بیمارانی که به دنبال ثبات بیشتر، طول عمر بالاتر و زیبایی حداکثری هستند، معمولاً به تعداد بیشتری ایمپلنت نیاز خواهند داشت.
   • در برخی موارد، طرح‌های اقتصادی‌تر با تعداد کمتر پایه طراحی می‌شود.

6. هزینه درمان
   • تعداد ایمپلنت‌ها رابطه مستقیم با هزینه نهایی درمان دارد.
   • انتخاب بین پروتزهای ثابت یا متحرک و تعداد پایه‌های مورد استفاده می‌تواند هزینه را کاهش یا افزایش دهد.

سخن آخر

هر واحد ایمپلنت، تنها یک دندان را جایگزین می‌کند؛ این اصل در تمام استانداردهای علمی ثابت است. اما تعداد دندانی که در نهایت بازسازی می‌شود، می‌تواند بیشتر از تعداد پایه‌ها باشد، زیرا چند ایمپلنت در کنار هم می‌توانند یک پل یا پروتز کامل را نگه دارند. برای همین است که گاهی با سه ایمپلنت می‌توان پنج یا شش دندان را بازسازی کرد.

تشخیص اینکه برای شرایط شما چند ایمپلنت لازم است، تنها پس از بررسی CBCT و ارزیابی تخصصی امکان‌پذیر است. در ایران ایمپلنت، طرح درمان بر اساس آناتومی واقعی، نیاز بیمار و اصول پروتزی-جراحی تعیین می‌شود تا نتیجه نهایی هم از نظر استحکام و هم از نظر زیبایی بهترین خروجی را داشته باشد.